MISTLETOE

bloeiende vogellijm in april

In de jaren zeventig van de vorige eeuw groeide in een populier langs de A-7 tussen Hoogezand en Sappemeer een Mistletoe ( Viscum album ). Zijn Nederlandse naam is Vogellijm of ook wel Maretak. Deze groeiplaats was toentertijds de noordelijkste vindplaats in ons land. Door de toenemende verkeersdruk moest de tweebaansweg naar een vierbaansweg worden omgeturnd. Het valt te raden wat er ging gebeuren, een hele rij populieren moest worden gekapt en natuurlijk ook de woning van de vogellijm. Protest hielp niet. Toen kwam er een 'reddingsplan'. Het stuk stam met enkele kortgezaagde zijtakken eraan en de vogellijm werd overgebracht naar de Hortus Haren. Het onderste deel diep in de grond gegraven en maar hopen dat het zou lukken. De stam zou wortels krijgen, de sapstroom weer op gang komen en de vogellijm was gered. Zo simpel is dat natuurlijk niet, de vogellijm ging dood net als de stam. Einde verhaal. Gelukkig staat er in de hortus een sierappel waar een aantal mooie maretakken op groeien. Ooit waren ze 'gezaaid' op een aantal toen nog jonge boompjes. Dat heb ik altijd onthouden. Na de kerst van 2008 had ik wat zaadjes tegen het stammetje van mijn sierappeltje gelijmd met hun eigen plaksel. Het jaar erop steeds gekeken of er iets gebeurde. Duidelijk was dat een aantal zaadjes waren verdwenen. Opgegeten door vogels dacht ik. Toen in de herfst mijn boompje zijn blad liet vallen zag ik een klein groen gevalletje aan de stam. Er was een zaadje gekiemd en twee kleine groene blaadjes staken uit de stam! In 2010 groeide hij door met weer een paar blaadjes en dat gaat nog steeds door, langzaam maar gestaag.



en ook nog besjes in april



Het vogellijm is een halfparasiet. Het haalt met zijn wortels mineralen uit zijn gastheer, maar kan wel zelf assimileren. In ons land komt hij vooral voor in Limburg en daar is een reden voor. Populieren en ook appels die groeien op kalkrijke grond hebben altijd zijn voorkeur, vandaar dat we ze hier zo weinig zien. Maar ja wat moet je als zaadje als je door een vogel of mens wordt meegenomen naar andere streken en toch wilt ontkiemen, gewoon groeien dus. Uit de kleverige massa van zijn besjes maakten in vroeger tijden vogelvangers een sterke kleefstof die op stokken werd gesmeerd om op deze manier zangvogeltjes te vangen. Die beestjes werden dan op vogelmarkten te koop aangeboden in kleine kooitjes. Wie kent niet het verhaal van twee zwarte kraaloogjes die blind waren gemaakt opdat het vogeltje nog mooier zou zingen. Gelukkig zijn dergelijke praktijken verleden tijd, geschiedenis geworden. Het plantje heeft er wel zijn naam aan te danken. Bij de oude Kelten was het een magische plant en was het een symbool van de onsterfelijkheid van de ziel. Vroeger werd het gebruikt tegen diverse kwalen, meestal werd het blad maar soms de hele plant gebruikt. Tegenwoordig weet men dat het stoffen bevat die tumor remmend en bloeddruk verlagend werken. In onze tijd is het een zeer gewilde kerstversiering, mogelijk weer een van de vele heringevoerde heidense gebruiken in het Christendom.

En wie heeft bedacht dat, als je er met iemand onder staat hem of haar mag zoenen? Een heidens vruchtbaarheids ritueel?   Hoe dan ook, ik ben blij met mijn klein maretakje en hoop hem uit te kunnen zien groeien tot een grote wintergroene bal met helder witte besjes.